Een serverloze ICT architectuur kan dat?

De belofte van serverloos IT-beheer

De afgelopen jaren heeft de IT-wereld een duidelijke trend ingezet richting Cloudoplossingen. Vrijwel iedere dienst is tegenwoordig beschikbaar in een as-a-service-model. E-mail wordt afgenomen als Exchange as a Service, storage als Storage as a Service, compute als Compute as a Service, noem maar op. 
De gedachtegang is simpel: geen eigen servers meer, geen tijdrovend beheer, geen zorgen over onderhoud, upgrades of schaalbaarheid. Een kleinere interne IT-afdeling lijkt ineens haalbaar en het tekort aan gespecialiseerd personeel lijkt minder nijpend. Maar is die serverloze wereld écht zo eenvoudig bereikbaar? En wat zijn de werkelijke implicaties van volledig vertrouwen op de Cloud?

Op papier klinkt het ideaal. Alles wordt afgenomen als dienst, waarbij een derde partij zorgt voor de onderliggende infrastructuur én het beheer. Maar onder de motorkap gebeurt nog steeds hetzelfde: ergens draaien gewoon servers. In het geval van bijvoorbeeld Microsoft 365 draait jouw e-mailomgeving niet zomaar "in de Cloud", maar op fysieke servers van Microsoft, verdeeld over datacenters wereldwijd. Serverloos? Alleen aan jouw kant van de overeenkomst. In werkelijkheid is het serverbeheer simpelweg verplaatst naar een externe partij.

Deze verschuiving van verantwoordelijkheid roept nieuwe vragen op. Waar bevindt jouw data zich fysiek? Wie heeft er toegang tot die data? Hoe zit het met compliance en wet- en regelgeving, zeker als jouw organisatie werkt met privacygevoelige of bedrijf kritische informatie? En hoe solide is de garantie die een SLA biedt wanneer er politieke, economische of technische risico's ontstaan?

De verborgen afhankelijkheden van Cloudleveranciers

Wanneer je kiest voor een volledige as-a-service-architectuur, verleg je niet alleen technische lasten, maar ook juridische en operationele verantwoordelijkheden. In essentie vertrouw je je bedrijfsprocessen toe aan de infrastructuur en beleidsregels van een derde partij. Dat is in sommige gevallen een acceptabel risico, zeker bij gestandaardiseerde, minder kritieke processen. Maar zodra er gevoelige informatie of innovatieve bedrijfsmodellen in het spel zijn, liggen er onder de oppervlakte afhankelijkheden die je niet mag negeren.

Laten we bijvoorbeeld kijken naar de opslag en verwerking van intellectueel eigendom (IP). Voor veel organisaties is dit de kern van hun concurrentiepositie. Vertrouw je dat zomaar toe aan een buitenlandse leverancier, vaak onder Amerikaanse wetgeving (denk aan de CLOUD Act)? Wat gebeurt er als geopolitieke spanningen leiden tot sancties of dataverzoeken? En hoe transparant is de werkelijke toegang tot jouw data door derden, bijvoorbeeld voor onderhoud of monitoring?

Bovendien speelt locatie een rol. Veel organisaties kunnen niet exact aangeven waar hun data zich bevindt, zeker bij multinationale Cloudproviders met wereldwijd gespreide datacenters. Data kan binnen enkele seconden verplaatst worden van Frankfurt naar Dublin, zonder dat je daar grip op hebt. Dit kan directe gevolgen hebben voor naleving van wetgeving zoals de AVG of branche specifieke richtlijnen.

SLA’s en de illusie van zekerheid

In veel Cloudcontracten wordt gewezen op Service Level Agreements (SLA’s) als bewijs van betrouwbaarheid. Vaak staan er uptime-percentages vermeld van 99,9% of hoger. Op het eerste gezicht lijkt dit een sterke garantie. Maar wanneer je de SLA tot in detail doorneemt, blijken er voetnoten en uitzonderingen aanwezig te zijn die de echte zekerheid afzwakken.

Neem het voorbeeld van een SLA voor een glasvezelverbinding. Er wordt een uptime beloofd van 99,9%, maar bij nadere inspectie blijkt dat storingen waarbij graafwerkzaamheden nodig zijn of overmacht buiten de provider om niet binnen die tijd opgelost hoeven te worden. In de praktijk betekent dit dat bij calamiteiten je afhankelijk bent van een boeteclausule of compensatie, niet van directe operationele continuïteit.
In Cloudomgevingen is dit niet anders. 

De SLA beschrijft vaak technische metrics zoals uptime, latency en beschikbaarheid, maar niet de werkelijke bescherming van jouw bedrijfsbelangen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld bij een datalek? Hoe wordt omgegaan met langdurige storingen of een faillissement van de provider? Veel SLA’s bieden juridisch gezien slechts financiële compensatie, maar dat weegt niet op tegen imagoschade, verlies van klantvertrouwen of juridische aansprakelijkheid.
Het is daarom noodzakelijk om door de SLA’s heen te kijken. Wat wordt er daadwerkelijk gegarandeerd? Welke uitsluitingen zijn er? En hoe sluit dit aan op jouw eigen bedrijfscontinuïteitsbeleid?

Een toekomstgerichte IT-strategie zonder blinde vlekken

Volledig serverloos werken klinkt aantrekkelijk, zeker in een tijd waarin IT-afdelingen kampen met personeelstekorten en de snelheid van technologische innovatie ongekend hoog ligt. Maar blind vertrouwen op externe leveranciers zonder oog te hebben voor de onderliggende infrastructuur en verantwoordelijkheden kan organisaties kwetsbaar maken.

Bij het ontwerpen van een toekomstbestendige IT-architectuur is het cruciaal om per proces en per datasoort te bepalen waar je de regie houdt en waar je deze uitbesteedt. Sommige componenten lenen zich uitstekend voor een as-a-service-model: denk aan collaboration tools, generieke opslag of testomgevingen. 
Andere onderdelen, zoals applicaties die kritische bedrijfsprocessen ondersteunen of die werken met vertrouwelijke data, vereisen mogelijk een hybride aanpak waarin je wel gebruikmaakt van Cloudtechnologie, maar waarbij je controle houdt over locatie, beveiliging en toegang.
Daarnaast wordt het steeds belangrijker om scherp te zijn op compliance-vraagstukken. Het is geen vanzelfsprekendheid meer dat data automatisch veilig is in de Cloud. Lokale regelgeving, sectorale eisen en internationale spanningen spelen allemaal een rol in de risicoanalyse.

Kortom, een serverloze IT-architectuur lijkt misschien mogelijk, maar het is zelden verstandig om alles uit handen te geven zonder diepgaand inzicht in de implicaties.
Wil je samen met ons bekijken hoe jouw IT-infrastructuur wél toekomstbestendig, veilig en compliant kan worden opgebouwd, zonder concessies te doen aan flexibiliteit? Neem dan contact met ons op. Onze specialisten denken graag met je mee over de optimale balans tussen Cloud, controle en continuïteit.